Column voor vertaalbureau
Voor
Vertaalbureau Summitworks
Rol
Columnist
Jaar
2014-2015
Indonesisch? U kunt al meer dan u denkt!
“I would like to have a towel, please.” Zei de Nederlandse dame voor de derde keer. De hotelbediende, een kleine pezige man, keek haar met vriendelijke ogen aan en knikte. “Yes?” vroeg de vrouw met weinig vertrouwen in haar stem. Ze tekende met haar handen een vierkant in de lucht. “A towel, you know?” zei ze, om te informeren of haar woorden begrepen werden. Op het gezicht van de hotelbediende verscheen een brede glimlach. Hij knikte beleefd, en bleef roerloos staan. “A towel.” sprak de dame nu met verheven stem.
Op haar voorhoofd stonden zweetdruppels, enkele gleden er langs haar slapen naar beneden. De tropenhitte drukte zwaar op haar. De hotelbediende stond nog altijd roerloos, hij vouwde zijn handen ineen en knikte vriendelijk. Verder gebeurde er niks. Op dat moment kreeg de dame het te kwaad, ze hief haar handen ten hemel en schreeuwde kwaad en gefrustreerd “A towel!” en toen in het Nederlands “Ik wil verdomme gewoon een handdoek! Een handdoek!”
Met een ruk draaide de hotelbediende om en verdween op de gang. De dame bleef alleen achter en zakte vertwijfeld neer op haar bed. Toen stond plotseling de hotelbediende weer in de kamer en legde iets naast haar neer. Daar lag warempel een schone witte handdoek. De man wees er naar en sprak triomfantelijk “Handuk!”
Het Nederlands en het Indonesisch, een interessant verhaal
Het Indonesisch kent vanwege de driehonderdvijftig jarige koloniale band met Nederland een aanzienlijk aantal woorden dat afkomstig is uit het Nederlands. Sommige zijn letterlijk, andere enigszins aangepast in het Indonesisch opgenomen. Voor Nederlandstalige bezoekers aan Indonesië kunnen dat interessante ontdekkingen zijn in een taal die in de kern ver van het Nederlands af staat. Indonesisch behoort namelijk tot de Austronesische talenfamilie terwijl Nederlands een Indo-Europese taal is.
Naast dat er veel woorden uit het Nederlands in het Indonesisch zijn terechtgekomen, zijn er ook een aantal alledaagse Nederlandse woorden waarvan we vaak niet eens weten dat ze eigenlijk Indonesisch zijn. U spreekt dus al aardig wat Indonesisch, zonder dat u daar erg in heeft.
Enkele Nederlandse woorden en vertaling in het Indonesisch:
Makkelijk te herkennen woorden in het hedendaags Indonesisch zijn bijvoorbeeld;
asbak, reklame, handuk, kulkas, onderdil, stempel, gordyn, kassa, kantor, rekening, bank, omzet.
Ook zijn er woorden die iets meer verandering hebben ondergaan, zoals;
rokok (rookwaar/roken), sakelar (schakelaar), koran (krant), wastapel (wastafel), seterika (strijken/strijkijzer), pulpen (pen/vulpen), saklik (zakelijk) bengkel (garage; afkomstig van winkel).
Wanneer u een auto (Indonesisch; mobil) zou willen aanschaffen in Indonesië, geen probleem. Op dit gebied kunt u met het Nederlands goed uit de voeten;
velg, rem, ban, kopling, klakson, lampu, setir (stuur), knalpot (uitlaat).
Hetzelfde geldt voor een fiets;
pedal, bel, stang, tromol, sadel.
Enkele Indonesische woorden in het Nederlands:
Van veel, meestal culinaire woorden, in het Nederlands is de Indonesische herkomst welbekend. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
kroepoek, nasi goreng, pisang, sambal, atjar, katjang pedis.
Toch zijn er ook een aanzienlijk aantal woorden in het Nederlands waarvan velen niet weten dat dit eigenlijk woorden zijn die uit het Indonesisch komen. Denk bijvoorbeeld aan Nederlandse woorden als:
pienter (pintar), piekeren (pikir = denken), bakleien (berkelahi), branie (berani = durf), amok (amuk), klamboe (kelambu).
Enkele Indonesische gezegdes afkomstig uit het Nederlands:
Ten slotte kent het Indonesisch niet enkel lexicale invloeden vanuit het Nederlands, maar zijn er na drieënhalve eeuw van wederzijdse beïnvloeding ook hele Nederlandse spreekwoorden en gezegdes tot het algemeen Indonesisch gaan horen.
Zo spreekt men bijvoorbeeld ook in Indonesië ‘onder vier ogen’ (berbicara empat mata) en zullen ‘blaffende honden niet bijten’ (anjing yang menggonggong tidak mengigit).
Het Indonesisch is echter een jonge taal die constant in beweging is en sneller veranderingen ondergaat dan oudere talen zoals bijvoorbeeld het Nederlands. Overeenkomsten tussen beide talen kunnen dus veranderen en oude leenwoorden vanuit het Nederlands vervangen worden door Indonesische equivalenten, hetgeen bijvoorbeeld gebeurd is met het woord pelbak (vuilbak/afvalbak), dat tempat sampah werd.
Verzeker uzelf er dus van dat u bij het aanvragen van vertalingen geen kucing dalam karung koopt (kat in de zak), maar een ervaren vertaalbureau inschakelt voor vertalingen dari papan atas! (van de bovenste plank)
Dah dah! (dag, dag)
Oftewel, tot ziens!
Voor vertaalbureau Summit Works, 7 januari 2015
Ons praat Afrikaans
Het Afrikaans (in Nederland ook vaak Zuid-Afrikaans genoemd) is een taal die wordt gesproken in Zuid-Afrika en Namibië en een sterke verwantschap kent met het Nederlands. Het Afrikaans heeft zo’n 7 miljoen moedertaalsprekers en 9,5 miljoen mensen spreken het als tweede of derde taal.
De verwantschap tussen het Nederlands en Afrikaans gaat terug tot 1652, het jaar waarin de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) op de zuidpunt van Afrika een verversingskolonie stichtte om zeilschepen op weg naar Indië (tegenwoordig Indonesië) van verse groente en fruit te voorzien. Hiermee zette het Nederlands voet op Afrikaanse bodem en begon zich in deze streek los van Nederland te ontwikkelen tot wat uiteindelijk het Afrikaans zou worden.
Dat de geboorte van het Afrikaans samenhangt met de zeevaart is te merken aan het feit dat verschillende zeetermen zich in de spraak hebben genesteld. Ze hebben de plaats overgenomen van oorspronkelijk Nederlandse woorden die, zoals men in Zuid-Afrika zelf lachend zegt, ergens op zee verloren zijn gegaan. Zo spreek je in het Afrikaans niet van een keuken maar van een kombuis en als men het over klippe heeft gaat het niet over gevaarlijke rotsen in zee, maar over doodgewone stenen.
Door de sterke verwantschap tussen Nederlands en Afrikaans is het leren van de taal voor Nederlanders en Vlamingen vrij gemakkelijk. De grootste valkuil hierbij is echter dat hoewel veel woorden hetzelfde zijn, de betekenis niet altijd overeenkomt. In alledaagse gesprekken of bij eigengemaakte vertalingen kunnen dus al snel misverstanden ontstaan.
Enkele misverstanden bij vertalingen Afrikaans op een rij:
Bij het vragen van de weg kan je in Zuid-Afrika te verstaan worden gegeven dat je bij een bepaalde robotmoet afslaan. Ga dan niet op zoek naar een klein blikken mannetje, dit is namelijk hoe men in de volksmond een stoplicht aanduidt.
Het ogenschijnlijk onschuldige woord kont dat in het Nederland en Afrikaans voorkomt is in de laatste taal een zeer grove manier om het vrouwelijk geslachtsdeel aan te duiden. Een Nederlandse studente die in Stellenbosch tijdens veldwerk uitgleed in het natte gras en riep; ‘Oeh, my kont is heeltemal nat!’ zei dus in wezen iets heel anders. Van de lachende Afrikaanstalige omstanders dacht er een het meisje uit de gênante situatie te kunnen redden. Hij verbeterde haar door in correct Afrikaans te zeggen; ‘Jou gat is nat’. Hetgeen door het meisje volkomen verkeerd werd geïnterpreteerd en de situatie nog ongemakkelijker maakte.
Wanneer een Zuid-Afrikaanse boer praat over zijn beeste heeft hij het niet over willekeurige dieren, maar over zijn koeien.
Er zijn enkele plaatsnamen in Zuid-Afrika die het woord fontein in de naam dragen zoals Bloemfontein. Verwacht dan geen fontein te zien, dit is namelijk het Afrikaanse woord voor bron.
Als men het in het Afrikaans heeft over amper betekent dit niet ‘nauwelijks’, of ‘net wel’, maar juist ‘bijna’ of ‘net niet’.
Ten slotte, bezig in het Afrikaans nooit het woord poes. Dit woord draagt in Zuid-Afrika dezelfde betekenis als het eerder genoemde woord kont,maar dan nog net even erger. Vraag dus niet; ‘Hoe gaan dit met julle poes?’ als je informeert naar het huisdier van een bevriend koppel. In het meest onfortuinlijke geval ziet de man zich dan genoodzaakt de eer van zijn vrouw te verdedigen en wanneer hij dingen roept als; ‘Ek sal jou bliksem/moer/neuk’, betekent dit dat de tijd van vermakelijke taalvergelijkingen voorbij is en het moment aangekomen is om te rennen.
Of om de volgende keer een professioneel vertaalbureau in te schakelen.
Tot siens!
Voor vertaalbureau Summit Works, 24 december 2014
